آجر نسوز آلومینیومی

آجر از جمله مهم‌ترین مصالح ساختمانی است که از دوران قدیم تا کنون، در ساخت و ساز ساختمان‌هایی با کاربری‌های متفاوت استفاده می‌شود. زمان اختراع آجر مشخص نیست و ممکن است به دوران انسان‌های اولیه بازگردد. حتی ممکن است مانند بسیاری از لوازم اولیه دیگر، مخترع آجر نیز زنان باشند و در حین انجام کارهای روزمره خود متوجه سفت و مقاوم شدن گل‌هایی شده باشند که در مجاورت آتش قرار می‌گرفتند! انسان‌ها به مرور متوجه شدند که این گل‌های پخته شده، در برابر گرما و حرارت مستقیم آتش بسیار مقاوم هستند. اکنون با پیشرفت علم مشخص شده است که برخی آجرها نه تنها در برابر آتش مقاوم هستند بلکه آجرهای مختلفی مانند آجر نسوز آلومینیومی در مکان‌هایی با درجات بسیار بالا و در کنار فلزات مذاب شکل خود را حفظ می‌کنند!

علاوه بر این که از آجر به عنوان مصالح ساختمانی استفاده می‌شود، در تزئین ساختمان‌ها و دکوراسیون داخلی هم کاربردهای فراوانی دارد و افرادی که تمایل دارند از رنگ طبیعی مواد اولیه استفاده کنند، می‌توانند از آجر برای تزیینات ساختمان خود بهره ببرند.

محکم‌ترین بناهایی که در ایران وجود دارد، از آجر ساخته شده‌اند. آجرها با توجه به معیارهای مختلفی در دسته‌بندی‌های گوناگون قرار می‌گیرند. از جمله معیارهایی که آجر را به وسیله آن دسته‌بندی می‌کنند، ترتیب قرارگیری خشت در آتش است. این دسته‌بندی شامل موارد زیر می‌شود:

• آجر جوش
• آجر سبز
• آجر بهی
• آجر سفید
• آجر ابلق
• آجر قرمز
• آجر خام‌پخته

دسته‌بندی دیگر آجر بر اساس کاربرد آن‌ها است. انواع آجر بر اساس کاربرد:

• آجرنما برای تزیین ساختمان از آن‌ها استفاده می‌شود.
• آجر معمولی برای کارهای معمولی و ساختمان‌هایی که کاربرد عادی دارند، استفاده می‌شود.
• آجر مهندسی در ساختمان‌ها و مواردی استفاده می‌شود که نیاز به مقاومت بالایی دارند و کاربرد عادی و روزمره ندارند.

مراحل ساخت آجر:

• تهیه خاک رس بدون ناخالصی‌هایی مانند چوب، سنگ، ذغال، گیاه و…
• عمل آوردن خاک، گرفتن ناخالصی‌ها، الک کردن آن و در نهایت شستشوی خاک (این عمل موجب بالا رفتن مرغوبیت آجر می‌شود)
• تهیه گل و مخلوط کردن خاک با مقدار مشخصی از آب
• خشت‌زنی و ریختن گل در قالب
• خشک کردن خشت

در گذشته تمام مراحل بالا به صورت دستی انجام می‌شد اما امروزه این مراحل در کارخانه‌ها و به وسیله دستگاه‌های پیشرفته انجام می‌شود و در نتیجه سرعت تولید آجر بسیار بالاتر رفته است و در مواردی کیفیت آن نیز بیشتر شده است. به عنوان مثال، در تولید سنتی آجر، خشت را برای خشک کردن در معرض باد قرار می‌دادند و این امر موجب می‌شد سطح خشت زودتر خشک شود و مغز آن مرطوب بماند. مرطوب ماندن قسمت داخلی خشت موجب ترک خوردن سطح خشک آن می‌شد. امروزه خاکی که برای ساختن خشت استفاده می‌شود راحت‌تر یکدست می‌شود و دستگاه‌های مخصوصی این کار را انجام می‌دهند امکان ناخالص بودن آن بسیار پایین آمده است و همین امر موجب شده است ظاهر آجرها صاف و یکدست شوند؛ زیرا ناخالصی‌ها در درون کوره می‌سوزند و جای آن‌ها خالی می‌ماند.

آجر نسوز آلومینیومی

در این مقاله قصد داریم تا توضیح مختصر و مفیدی در رابطه با نوعی از آجر، یعنی آجر نسوز آلومینیومی بدهیم. برای شناخت بهتر آجر نسوز آلومینیومی ابتدا به معرفی آجر نسوز می‌پردازیم.

آجر نسوز چیست؟

از آجر نسوز از نوعی چینی یا سرامیک باکیفیت ساخته می‌شود. این نوع از آجر دارای بافتی متراکم و محکم است. در واقع این نوع از آجر دارای تراکم بیشتری از آجرهایی است که از خاک رس ساخته می‌شوند. این آجر انواع مختلفی دارد و درجه حرارت پخت آجر نسوز حدود 1500 درجه سانتی‌گراد است. از این آجر به علت مقاومت بالایی که در برابر حرارت دارد، در مکانهایی استفاده می‌شود که در برابر حرارت‌های زیادی قرار میگیرند. به عنوان مثال از این آجر برای پوشش درونی کوره‌های صنعتی و شومینه‌ها استفاده می‌شود. انواع مختلف این آجر نیز درجه حرارت مختلفی را می‌توانند تحمل کنند و به همین علت در استفاده از انواع مختلف آن باید دقت لازم را به عمل آورید. این آجرها از هدر رفتن حرارت جلوگیری می‌کنند و ملات را به خوبی به خود جذب می‌کنند و همین ویژگی موجب می‌شود استحکام آن‌ها بیشتر شود و امکان ریزش ساختمان‌هایی که با این نوع آجر ساخته می‌شوند کمتر شود.

انواع آجر نسوز

• آجر نسوز سیلیسی
• آجر نسوز ویژه
• آجر نسوز اکسید کروم
• آجر نسوز زیرکونیوم
• آجر نسوز قلیایی
• آجر نسوز آلومینیومی

مشخصات آجر نسوز آلومینیومی

آجرهای نسوز آلومینیومی دارای مقدار زیادی از آلومین هستند. دمای پخت این آجرهای نسوز بین 1200 تا 1800 درجه سانتی‌گراد است و مخلوطی از کائولین، بوکسیت و کروندوم در این آجرها به کار رفته است.

فرمولی که برای آجر نسوز آلومینیومی استفاده می‌شود، Al₂O₃ است. وزن مولکول آن تقریبا 101.96 است. نقطه ذوب آجر نسوز آلومینیومی 3.762 درجه فارنهایت (2.072 درجه سیلیسیوس) است و نقطه جوش آن 5.391 درجه فارنهایت (2.977 درجه سیلیسیوس) است. چگالی آجر نسوز آلومینیومی 3.95 گرم بر سانتی‌مترمربع است و جرم آن 101.948 گرم در هر مولکول است.

مقاومت آجرهای نسوز آلومینیومی به حدی بالا است که از آن‌ها برای پوشش دیواره درونی کوره‌های ذوب فولاد، کوره‌های سیمان و شیشه، کوره‌های گرمایشی و سایر انواع کوره‌های ذوب و صنعتی استفاده می‌شود.

میزان فرسایش در این آجرها بسیار پایین است و وجود آلومینیوم در تریب این آجرهای نسوز موجب شده است آن‌ها خاصیتی ضد اسیدی و ضدزنگ پیدا کنند و در برابر فلزات ذوب شده مقاوم باشند. جالب است بدانید که با وجود مقاومت بالای آجرهای نسوز آلومینیومی در برابر حرارت، آن‌ها مقاومت کلی کمتری نسبت به آجرهای نسوز رسی دارند. آجرهای نسوز آلومینیومی جز دسته آجرهای مهندسی محسوب می‌شوند.