آجر نسوز از جمله ی آجر های پر کاربرد در معماری امروزه می باشد که در صورتی که کیفیت آن ها مناسب باشد دارای دوام حرارتی بسیار بالایی می باشند به این معنی که این آجر ها می توانند حرارت های بسیار زیادی را تحمل نمایند بدون این که آسیبی به آن ها وارد شود . آجر های نسوز خواص فیزیکی و شیمیایی خود را در درجه حرارت بالا حفظ می کنند و برای همین از آن ها در کوره ها و معادن و اطراف شومینه و … استفاده می شود . این آجر ها علاوه بر مقاومت حرارتی بالا در برابر تخریبات موادی همچون مواد شیمیایی و بار مکانیکی و ضربات و … نیز مقاوم می باشند بنابرین علاوه بر دوام حرارتی بسیار زیادشان دارای کیفیت خوبی نیز می باشند .

مواد تشکیل دهنده ی آجر نسوز :

آجر نسوز از خاک چینی تولید می شود . خاک چینی از کانی های نسوز معدنی تشکیل می شود خاک چینی خواص فیزیکی و شیمیایی آجر را در درجه حرارت های بالا حفظ می کند و حالتی پایدار به آن ها می دهد و همین امر موجب مقاومت آجر می شود . آجر های نسوز به دلیل ساختار مولکولی ظریف و منظم و متراکم که دارند در برابر حرارت های بالا مقاوم می باشند .

 تاثیر کیفیت آجر نسوز در دوام حرارتی آن :

آجر های نسوز در صورتی که کیفیت بالایی داشته باشند دوام حرارتی بالایی خواهند داشت از این رو باید قبل از تهیه آجر نسوز نکاتی را در نظر گرفت .

آجر نسوز باید مقاومت لازم را در برابر رطوبت ، یخ زدگی و حرارت بالا داشته باشد . آجر های نسوز نباید هیچ گونه لپ پریدگی یا شکستگی داشته باشند . آجر نسوز با کیفیت مانع جذب رطوبت می شود و از این رو باید توجه داشت که میزان جذب رطوبت آن کمتر از 2 درصد باشد . باید توجه داشت که در تحدب و تعقر آجر های نسور هیچ پیچیدگی وجود نداشته باشد . آجر نسوز باید فاقد نمک در ساختار خود باشند و یا حداقل میزان نمک موجود در آن کمتر از 1 در صد باشد . اگر به نکات گفته شده در تهیه آجر نسوز دقت گردد و از کیفیت آن ها مطمئن شد می توان به یقیین گفت که آجر مورد نظر دوام حرارتی بالایی در برابر حرارت های بالا خواهد داشت .

تاثیر آجر نسوز با کیفیت در امنیت :

آجر های نسوز علاوه بر طیف رنگی زیبایی که به صورت طبیعی ارائه می دهند و موجب زیبایی محیط می شوند به دلیل سبک بودن و کم وزن بودنشان قدرت جذب بالایی در نگه داشتن مصالح از خود نشان می دهند و در نتیجه خطر سقوط را به صفر می رسانند . بنابرین باید گفت که سازه هایی که با آجر نسوز با کیفیت ساخته می شوند بسیار مقاوم می باشند و در برابر هر لرزه ای از بین نمی روند . علاوه بر این ها آجر های نسوز در مقابل اشعه ماوراء بنفش و تابش مستقیم خورشید نیز مقاوم می باشند و دارای دوام بسیار زیادی در برابر هوازدگی و تغییرات جوی می باشند .

آجر های نسوز فاقد هر گونه ناخالصی در ساختار خود می باشند و در نتیجه شوره نمی زنند و ترک بر نمی دارند وهیچ گونه لک و پوسیدگی و فرسایشی در ظاهر و باطن آن ها به وجود نمی آید . بنابرین با موارد گفته شده و با خصوصیاتی که آجر های نسوز با کیفیت دارند عمر مفید سازه بالا می رود و در نتیجه ساکنین احساس امنیت و آرامش می کنند .

خصوصیات آجر نسوز با کیفیت :

• آجر های نسوز در برابر باران های اسیدی مقاوم می باشند .

باران های اسیدی حاوی آلاینده های مضری می باشند که در میان خطرات و آسیب هایشان  به نمای ساختمان ها نیز آسیب می رسانند اما آجر های نسوز که کیفیت لازم را داشته باشند در برابر این باران ها مقاوم بوده و آسیبی به نمای ساختمان وارد نمی کنند .

• آجر نسوز با کیفیت ضد حریق می باشد .
• آجر های نسوز دارای بالاترین مقاومت در برابر آتش می باشند و در شرایط سخت حرارتی تا دمای 1200 درجه سانتی گراد را می توانند تحمل کنند . البته باید توجه نمود که حتما با مواد با کیفیت بالا و در شرایط مناسبی تولید شده باشند .
• دوام بالا و ماندگاری رنگ و تغییر نکردن آجر های نسوز از دیگر خصوصیات آجر های نسوز با کیفیت می باشد .
• معمولا بیشتر مصالح ساختمانی به مرور زمان و بر حسب تغییرات آب و هوایی دچار رنگ پریدگی و یا تغییراتی در ظواهر خود می شوند . آجر های نسوز با کیفیت در شرایط متفاوت آب و هوایی تغییری در ظواهرشان به وجود نمی آید و همچنین به دلیل طبیعی بودن رنگ در ساختارشان ، در مرور زمانی تغییری در رنگ آن ها ایجاد نمی شود .

 

مهترین اصل در ساخت ساختمان ها مصالح ساختمانی می باشد . استفاده از مصالح ساختمانی همچون آجر قدمتی بسیار زیاد را شامل می شود و در کشور ما از گذشته های بسیار دور از آجر استفاده می شد . در زمان های بسیار قدیم مردم برای ساخت و ساز از چوب استفاده می کردند اما چون به کار بردن چوب محدود بود در پی چاره ای برای ساخت و ساز بر آمدند و خشت را تولید کردند . خشت ها از گل خشک شده در آفتاب درست می شد اما به تدریج آجر جایگزین خشت شد . آجر ها که از ترکیب خاک رس با آب تولید می شدند و در کوره ها پخته می شدند دارای استحکام و مقاومت بالا تری بودند . اگر آثار تاریخی به جا مانده از زمان های گذشته را نگاه کنیم در میان آن ها بناهایی زیبایی که با آجر بنا شده اند به چشم می خورد . این بنا ها اندک نمی باشند و می توان گفت که آجر بیشترین کاربرد را در آن زمان داشته است . با به وجود آمدن کاشی استفاده از آجر در بناهای قدیمی محدود به دیواره های خارجی بود و دیوارها و زیبایی های داخلی منازل به کاشی ها سپرده شد . اما در دنیای جدید و بناهای امروزی استفاده از آجر در دیوار های داخلی و خارجی به کار برده می شود . امروزه در ساخت بناها علاوه بر شیک و خاص بودن ، مردم تلفیقی از بناهای سنتی و امروزی را برای منازل می خواهند و از این رو با آجر های کوچک و زیبا در دیوار های داخلی فضایی رمانتیک و سنتی در خانه ها به وجود می آورند .  به طور کلی باید گفت که در اصل عمل و یا همان کاربرد مصالح از گذشته تا به امروز تغییری در آجر ها ایجاد نشده بلکه کاربردشان  زیاد تر نیز شده است اما شکل و ظاهر آجر ها از گذشته تا به امروز تغییرات بسیاری کرده و انواع متفاوت در رنگ بندی ها و ابعادشان به وجود آمده است .

کاربرد آجر در بناهای تاریخی :

آجر در بناهای سنتی و تاریخی گذشته بسیار مورد استفاده قرار می گرفته که موارد کاربرد آن ها در پی های آجری ، کرسی چینی ، دیوار سازی و ستون های قطور و ظریف و جرز ، پایه ، قوس ها ، پوشش انواع طاق ، دیوار کشی ها ، طاق نما سازی ها  ، کف فرش ها ، اسکلت سازی و استخوان بندی و نماسازی فضا ها و بناهای مختلف از قبیل مساجد و حسینیه ها ، مدارس ، عمارت و کاخ ها ، پل ها ، کاروان سرا ها ، بازار ها و حجره ها ، آب انبار ها و منازل مسکونی و موارد بسیار دیگر بود . که از آن ها بناهای محکم و تاریخی از قبیل بازار ها و مساجد و … به یادگار مانده است . ماندگاری بناهای تاریخی و ساختمان های ایجاد شده در معماری دوان تاریخی ، انعطاف پذیری آجر ها در دراز مدت را به وضوح نشان می دهد .

در گذشته آجر های قدیمی  که بیشتر مورد استفاده قرار می گرفتند شامل آجر های نظامی که بیشتر برای کف سالن های سرباز خانه ها استفاده می شدند و آجر های ختایی که در جهت ساخت ساختمان ها قدیمی و برای فرش کف حیاط به کار گرفته می شدند و آجر تخت یا همان چهار گوش ایرانی که برای فرش کردن کف به کار برده می شد و آجر شکری یا آجر آب انباری که به علت مقاومت در برابر رطوبت برای ساخت آب انبار ها مورد استفاده قرار می گرفتند بودند . این آجر ها با این که به روش دستی تهیه می شدند ولی دارای کفیت بسیار خوبی بودند .

کاربرد آجر در معماری جدید :

آجر ها با اینکه مصالح قدیمی در معماری می باشند اما گذشت زمان و پا گذاشتن در عصر جدید موجب کمرنگ تر شدن کاربرد آن ها در معماری و طراحی داخلی و .. نشده است بلکه موجب شده که آجر ها در رنگ بندی ها و طرح های متنوع بسیاری تولید شوند تا انواع سلیقه ها را در بر بگیرند .

با تغییر و تحول در آجر ها آجرهای لعابی ، آجر نسوز ، آجر سیمانی ، آجر ماسه آهکی و … به وجود آمدند که هر کدام دارای مزایایی می باشند و جهت کار برد در شرایط به خصوصی به کار برده می شوند . کاربرد  آجر ها امروزه نه تنها در کف و دیوار سازی و موارد کاربرد در زمان های گذشته را شامل می شوند بلکه از آن ها در زیبا سازی و تزئین ساختمان ها و منازل و زیبا سازی شهر ها ، ایجاد فضای سنتی در ساختمان های مدرن و … به کار برده می شود .

آجر از جمله مصالح مهم ساختمانی می باشد که از گذشته تا به امروز مورد استفاده قرار می گیرد و قدمت بسیار زیادی دارد . آجر ها از جمله ی پر طرفدارترین مصالح ساختمانی می باشند که علاوه بر این که برای ساخت نمای خارجی ساختمان ها به کار گرفته می شوند از آن ها در ساخت نمای داخلی و دیوار ها نیز استفاده می شود . آجر ها به دلیل زیباتر جلوه دادن و ایجاد دکور زیبا امروزه در بسیاری از اماکن عمومی از جمله رستوران ها و کافی شاپ ها و فروشگاه ها و … به کار برده می شوند . آجر ها علاوه بر زیبایی و دکور سنتی و مدرنشان در پایین آمدن هزینه ها نیز بسیار موثر می باشد و در نتیجه باعث بالا رفتن صرفه جویی در اقتصاد می شوند .

تاثیر آجر در صرفه ی اقتصادی :

• آجر ها دارای رنگ های زرد و قرمز و نارنجی و قهوه ای و مشکی می باشند که تمامی آن ها در گروه رنگ های گرم قرار دارند و علاوه بر این که موجب گرمی و نشاط در محیط خانه می باشند موجب گرم ماندن محیط داخل خانه و جلو گیری از هدر رفت انرژی نیز می شوند .
• آجرها ها با هر نوع چیدمانی سازگاری دارد و فقط با رنگ کردن می توان آن را از فضای سنتی به فضای مدرن تبدیل نمود و در نتیجه در صورتی که خاستار تغییر دکواسیون در محیط خانه باشیم نیاز به صرف هزینه های کلان برای تغییر ظاهر دیوار نمی باشد و تنها با رنگ کردن می توان آن را با هر دکوراسیون و محیطی سازگار نمود .
• استفاده از آجرها در محیط داخلی خانه بسیار ساده می باشد و نیازی به استفاده از مواد نگهدارنده و پوشش های اضافی ندارد و به تنهایی و بدون پوشش دوم نصب می شوند و در نتیجه هزینه های اضافی را کاهش می دهد .
• آجرها غالبا از ترکیبات خاک های معدنی تولید می شوند و هیچ گونه رنگ مصنوعی و اضافه ای برای تولید آن ها به کار برده نمی شود و در نتیجه آجر ها با گذشت زمان و با عواملی چون تابش مستقیم خورشید و شرایط جوی و تغییرات دمایی و … رنگشان تغییری نمی کند و نیازی به هزینه های تعمیر و باز سازی رنگ و … نمی باشد .
• آجر های به کار برده شده در طراحی دیوار های داخلی نسبت به آجر های مورد نیاز برای نمای خارجی خانه از مواد ارزانتری ساخته می شوند و در نتبیجه نیازی به مقاوم سازی و تعمیرات آن ها در مقابل شرایط جوی نیست و در نتیجه این امر باعث می شود که قیمت نهایی آجر ها پایین تر آمده و آن را به مصالحی ارزان برای کاربرد در ساختمان ها تبدیل کند و در نتیجه از نظر اقتصادی با صرفه تر می باشند .
• آجر ها نسبت به سایر مصالح ساختمانی دارای دوام و ماندگاری بسیار بالایی می باشد و با گذشت زمان پوسیده و تجزیه نمی شوند ، در نتیجه این مصالح پر کاربرد نیازی به نقاشی و آب بندی و حفاظت در برابر موریانه ها و … را ندارند و نیازی به هزینه های اضافی برای مراقبت از آن ها نیست .
• آجر ها از خاک رس تهیه می شوند و در برابر انتقال حرارت بسیار ایده آل می باشند و در نتیجه از هدر رفت انرژی و گرما از طریق دیوار ها جلوگیریی می کنند و گرمای محیط را در خود ذخیره می کنند و در شرایط محیطی مناسب آن گرما را آزاد می کنند . در نتیجه می توان این گونه بیان کرد که آجر ها با جذب گرمای محیط در فصل تابستان محیطی خنک در منزل ایجاد می کنند و در فصل سرد نیز مانع از خروج انرژی و گرمای داخل خانه می شوند و باعث کاهش هزینه های انرژی می شوند .
• آجر ها به دلیل ساز گاری با طبیعت و ضرر نرساندن به محیط زیست از هزینه های ناشی از بین بردن مواد و مصالح مضر برای محیط زیست کاهش می دهند و در صورت رها شدن در محیط زیست آسیبی بر انسان ها و محیط زیست وارد نمی کنند و در صورت تمایل می توان با جدا سازی اجزای آن ، آن را بازیافت نمود .