اهمیت محاسبات تغییر شکل آجر

یکی دیگر از مراحل حساس و مهم محاسبات دقیق میزان تغییر ابعادی آجر چه در زمان خشک شدن خشت و چه در هنگام پختن آجر در کوره   است.چون در این دو مرحله ، آجر از لحاظ ابعادی پس از تبخیر آب آن دچار تغییراتی‌‌ می‌شود که اگر به آن دقت نشود در زمان اجرا مشکل پیش خواهد آمد.

تغییر ابعادی و شکل آجر:

از آنجا که رس‌ها در مراحل خشک کردن خشت خام و پختن آجر انقباض‌‌ می‌یابند ، تغییرات حجمی حاصله باید به گونه‌ای در تعیین ابعاد قالب های خشت زنی و نیز فاصله سیم های برش در روش گل سفت ملحوظ گردند تا آجر پس از پایان مرحله پخت دارای ابعاد مورد نظر باشد .

مقدار انقباض حاصل از مراحل خشک شدن و پختن آجر بسته یه نوع رس متفاوت بوده و در محدوده زیر تغییر‌‌ می‌کند :

• انقباض ناشی از خشک شدن 2 تا 8 درصد
• انقباض ناشی از پخت 5/2 تا 10 درصد

مقدار انقباض حاصله در مرحله پخت ، تابع دمای کوره است . هرچه دمای پخت بیشتر شود ، رنگ آجر تیره تر و انقباض آن نیز بیشتر است . در نتیجه در مواردی که برای ایجاد رنگ های مختلف در آجر از دماهای زیاد استفاده‌‌ می‌شود ، باید انتظار داشت که اندازه آجر‌ها با یکدیگر متفاوت باشد . در واقع کنترل یکنواختی ابعاد آجرهای تولید شده در یک کارخانه ، به علت تغییر در نوع مواد خام و نیز شرایط پخت ، عملا غیر ممکن بوده و به همیین علت در استاندارد های مختلف تغییرات ابعادی مجاز آجرها تعیین شده است .

استاندارد ASTM، تغییرات ابعادی مجاز را برای آجرها مطابق جدول موجود توصیه کرده است.

تغییر شکل در آجرها به معنی آن است که به هنگام قرار گرفتن آجر در سطحی صاف ، همه نقاط ان با سطح در تماس نبوده و اصطلاحا قسمتی از آجر دارای پیچیدگی است . مقدار تغییر شکل یا پیچیدگی مجاز آجرها تابع نوع و ابعاد آجر است . این مقادیر مجاز بر حسب ASTM ارائه‌‌ می‌گردد.

حالت ها و اشکال مختلف آجر

در زیر چند شکل مهم توضیح داده شده است که در آنها آجرها به اشکال مختلف ساخته می شوند تا در موقعیت های مختلف استفاده شوند.

1. آجرهای معمولی. اینها آجرهای معمولی با وجوه مستطیلی و با اندازه استاندارد هستند.
2. آجر سوراخ دار . این آجرها از طریق ضخامت خود دارای سوراخ های استوانه ای هستند. این کار با فشار دادن میله های آهنی از میان آجر در زمان قالب گیری انجام می شود. مزایا و معایب داشتن چنین آجری به شرح زیر است:

مزایا. (الف) چون گازهای داغ می توانند به آنها نفوذ کنند، راحت تر و سریعتر می سوزند و خشک می شوند.

(ب) به دلیل کاهش وزن، کنترل آنها آسان تر است.

ج) به دلیل صرفه جویی در خاک رس، آجرهای بیشتری را می توان از همان مقدار خاک بیرون ریخت.

(د) اینها برای استفاده در سازه های هیدرولیکی مناسب نیستند.

این آجرها باید عاری از ترک، عیب و گره آهک آزاد باشند. صورت آنها باید صاف، یکنواخت، مستطیل، رنگ و بافت یکنواخت باشد. ابعاد 19×09×9 سانتی متر و 29×9×9 سانتی متر است. ناحیه سوراخ شده نباید از 30 تا 45 درصد مساحت صورت تجاوز کند.

3. آجر توخالی یا آجر حفره. حجم مواد جامد در آنها نباید کمتر از نصف حجم ناخالص آن باشد. هیچ شبکه ای نباید کمتر از 1.5 سانتی متر ضخامت داشته باشد. آجرهای توخالی دارای مزایای زیر نسبت به آجرهای معمولی هستند:

(الف) اینها فقط حدود یک سوم وزن هم اندازه آجرهای معمولی هستند.

(ب) این آجرها را می توان تقریباً چهار برابر سریعتر از آجرهای معمولی گذاشت.

(ج) اینها مزایای دیوارهای توخالی را فراهم می کنند، به عنوان مثال. عایق در برابر حرارت و صدا.

(د) اینها برای همه مقاصد به جز برای بارهای متمرکز به اندازه کافی قوی هستند. اینها برای ساخت دیوارهای غیر باربر (پارتیشن) مناسب هستند.

4. آجرهای Splay، Cant یا Plinth. همانطور که در شکل نشان داده شده است، از یک طرف آنها یک اریب برداشته شده است. 2.14. و 2.15. از این ها در میله های در و پنجره و ازاره ها استفاده می شود. اسپلی باید روی هدر یا برانکارد همانطور که نشان داده شده باشد.

5. آجر قرنیس . این ها اشکال و اندازه های مختلفی دارند تا با شرایط مختلف استفاده سازگار شوند. اینها به عنوان بالاترین سطح روی جان پناه ها استفاده می شوند و شکل آنها به گونه ای ساخته شده است که آب باران را به سرعت از بالای جان پناه ها تخلیه می کند. هنگام بیرون آمدن، قسمت های زیرین قسمت های بیرون زده دارای گلوهایی هستند تا آب باران را از روی دیوارها پرتاب کند.

6. آجر دماغه گاوی. از اینها برای گرد کردن گوشه ها تیز استفاده می شود.

7. آجر سنگفرش. خاک رس مورد استفاده برای ساخت آنها حاوی آهن بیشتری نسبت به خاک آجری است که برای تولید آجرهای معمولی استفاده می شود. آهن زیاد باعث انجماد آجرها در هنگام سوختن می شود. به آنها لعاب طبیعی می دهد که در نتیجه بهتر می توانند در برابر سایش مقاومت کنند.

این آجرها به صورت مکانیکی شکل می‌گیرند و قالب‌گیری دستی ندارند. مقاومت فشاری آنها کمتر از 400 کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع و ابعاد آن‌ها 9×9×9.5×19.5 و 4×9.5×19.5 سانتی‌متر است. اینها نباید بیش از 5 درصد وزن خود را در 24 ساعت غوطه وری در آب جذب کنند.

8. آجر ناودانی یا کانالی. اینها به شکل نشان داده شده در شکل زیر قالب گیری می شوند. اغلب اینها لعاب دارند و برای زهکشی استفاده می شوند.

9. آجر سفالی سوخته فاضلاب. اینها آجرهایی هستند که در ساخت فاضلاب برای فاضلاب خانگی استفاده می شوند. این آجرها باید عاری از ترک، عیب و گره آهک باشند. اینها باید صورت های مستطیلی با لبه ها و گوشه های تیز داشته باشند. اندازه آنها 19×9×9 سانتی متر و 19×9×4 سانتی متر است. میانگین مقاومت فشاری آنها کمتر از 175 کیلوگرم بر سانتی متر مربع نیست و نباید بیش از 10 درصد وزن آب خود را جذب کنند.
10. Queen closer. این یک آجر است که به صورت طولی به دو قسمت بریده شده است. برای چسباندن مناسب در کنار هدر اول در گوشه دیوار قرار می گیرد.

11. King closer. یک گوشه آجر طوری بریده شده است که نیمی از سربرگ و نیمی از برانکارد برداشته شود .هنگامی که دو دیوار در یک زاویه به هم می رسند استفاده می شود.

12. آجر قرنیز. چندین شکل و اندازه از آجرها هنگامی که با هم ترکیب می شوند و قرنیز تشکیل می دهند، به عنوان آجر قرنیز شناخته می شوند.

13. آجر قوس یا Voussoirs. آجرهای مورد استفاده در قوس ها دقیقاً به شکل گوه مانند مورد نیاز قالب گیری می شوند. این گونه آجرها به آجرهای قوسی یا ووسوآر معروف هستند.
14. آجرهای دایره ای. اینها آجرهایی هستند که دقیقاً به منحنی دایره مورد نظر ساخته می شوند و در ساخت دیوارهای مدور برای برج ها و چاه های مدور و غیره استفاده می شوند. هنگام سفارش چنین آجرهایی باید همیشه شعاع مشخص شود.
15. آجرهای ساخته شده بر اساس هدف مشخص. اینها آجرهایی با شکل و اندازه خاص هستند که متناسب با یک نیاز خاص ساخته شده اند. این آجرها معمولاً پرهزینه‌تر از آجرهای معمولی هستند، اما ساخت سریع‌تر و تمیزتر را تضمین می‌کنند زیرا هیچ برشی به شکل آن درگیر نیست. همچنین از آنجایی که پوست سطح آجر دست نخورده باقی مانده است، بنابراین می تواند در برابر آب و هوا بسیار بهتر از آجرهایی که به شکل مورد نیاز بریده شده اند، مقاومت کند.

چنانچه جهت انتخاب آجر نما برای پروژه خود نیاز به دریافت مشاوره دارید با شماره 09129640179 تماس داشته باشید.