آجر قزاقی

آجر از قدیمی‌ترین مصالح در ساختمان سازی و معماری سنتی در ایران است. آجر نسبت به مصالح دیگر از مقاومت بیشتری برخوردار است و در ساخت خانه‌های بسیاری از آن استفاده شده است.

آجر قزاقی از دوران ساسانیان با ورود قزاق‌ها به ایران وارد شد. آن‌ها بنا‌های مخصوص خود را مثل سربازخانه‌ها، با آجر قزاقی می‌ساختند و بعد از آن این آجرها به آجر قزاقی معروف شدند.

بر اساس شواهد موجود، می‌توان گفت بسیاری از قسمت‌های بناهای معروف در ایران قدیم که مربوط به دوره ساسانیان است با این مصالح ساخته شده‌اند.

بناهایی مثل: پل دختر، گنبد طاووس، طاق کسری، مسجد جامع اصفهان و یزد و… از این نوع آجر در ساختار خود بسیار دارند.

 

• نحوه ساخت آجر قزاقی:

خشت از قدیمی‌ترین عناصر در مصالح معماری ایرانی است. ایرانیان قدیم، خشت را با استفاده از خاک رس سرند شده درست می‌کردند و آن را در زیر آفتاب خشک می‌کردند.

آجر قزاقی نیز از همان فرمول در ساخت خود استفاده می‌کند. ابتدا خاک رس سرند شده را تبدیل به گل می‌کنند و سپس در قالب‌های چوبی در زیر آفتاب خشک می‌کنند. امروزه برای افزایش سرعت تولید و استحکام این آجرها از کوره‌های آجر پزی برای خشک کردن این آجرها استفاده می‌شود. در واقع ساخت این آجرها سنتی و دستی است.

 

• اندازه و رنگ و فرم آجر قزاقی:

آجر قزاقی در قالب‌های مکعب مستطیل ساخته می‌شود. ابعاد تقریبی آن‌ها ۱۰*۲۰*۵ است. این آجرها به‌صورت توپر ساخته می‌شوند. البته نوع دیگری نیز دارند که به آجر ختایی قزاقی معروف است و مکعب مربع است و در اندازه‌های ۲۰*۲۰*۵ ساخته می‌شود.

آجرهای قزاقی در سه سایز پلاک، نیمه و کامل ساخته می‌شوند.

این آجر‌ها از تنوع زیادی در رنگ برخوردارند. باتوجه به این که هیچ رنگ شیمیایی‌ای به این آجرها اضافه نمی‌شود، رنگ‌ آن بسته به میزان حرارت و زمان پخت در کوره آجر پزی تغییر می‌کند. این آجرها شامل رنگ‌هایی مثل زرد، خاکی، قرمز اخرائی، پوست پیازی، حنایی و آتشی است.

قیمت این آجرها با تغییر رنگ و سایز، متفاوت خواهد بود.

 

• ویژگی‌ها و موارد کاربرد آجر قزاقی:

آجر قزاقی از دیرباز، در بناهای بسیاری مورد استفاده قرار می‌گرفته است. اگر به بناهای تهران قدیم نگاه کنید، متوجه تعداد زیادی خانه می‌شوید که در ساخت آن‌ها از این نوع آجرها استفاده شده است .

این آجرها از زیبایی خاصی برخوردارند و امروزه نیز در نمای ساختمان ها استفاده می‌شوند.

همچنین در بسیاری از موارد از این آجرها در نمای داخلی و در قسمتی کوچک در طراحی مدرن نیز استفاده می‌شود. در بدنه شومینه‌ها، قسمتی از آشپزخانه‌ها و… نیز کاربرد دارند.

این آجرها از استحکام بالایی برخوردارند و در صورت بیمه کردن منزل از هزینه کمتری نسبت به بناهای دیگر برخوردار خواهند بود.

همچنین به‌دلیل گران بودن این مصالح نسبت به دیگر مصالح، در هنگام فروش از قیمت بالاتری برخوردارند.

امروزه در ترمیم و بازسازی منازل بیشتر از این مصالح استفاده می‌شود.

همچنین این آجرها نیاز به شستشو و یا رنگ کردن مجدد ندارند و دیر کثیف می‌شوند.

همچنین از ویژگی‌های بسیار مهم آجرهای قزاقی، شوره نزدن، نداشتن آلونک، رنگ ثابت و مقاومت در برابر یخبندان است.

این آجرها عایق حرارتی و برودتی هستند و می‌توانند سرما و گرما را مدت زیادی در محیط نگه دارند، بنابراین باعث کاهش هزینه‌ها نیز می‌شوند.

 

آجر قزاقی و بافت شهری

آجر قزاقی و بافت شهری

آجر قزاقی را بیشتر بشناسید،شهرها علاوه بر اینکه بستر و محیطی برای زندگی و رشد و نمو است، مکانی است که باید برای شهروندان تجلی آرامش و زیبایی باشد. تأثیر شهر بر زندگی و آرامش روحی و روانی شهروندان چنان زیاد است که علم شهرسازی به این منظور بنا گردیده است. بافت شهری یکی از مباحث شهرسازی است. آنچه که به‌صورت روزمره در زندگی اشخاص شهرنشین به چشم می‌آید جداره‌ها و بافت شهری است.

دیوار‌های بیرونی و نماها در این مبحث از اهمیت بالایی برخوردارند. هنگامی که این بافت‌ها دارای هماهنگی نباشند موجب شلختگی و نازیبایی شهر می‌شوند و تأثیری منفی بر روان افراد باقی می‌گذارد. ایران که از دیرباز دارای شهرهای بزرگ با اصول شهرسازی قوی بوده است، همیشه دارای بافت شهری غنی بوده است.

ساختمان‌ها در معماری شهرهای ایران اغلب از جنس آجر و یا کاه‌گل بوده‌اند و به همین علت هماهنگی خوبی در بافت‌های شهری وجود داشته است.یکی از بهترین جداره‌های شهری در ایران آجر بوده است. آجرهای سنتی که به نام آجرهای قزاقی نیز شناخته می‌شوند در این جداره‌ها نقش بسزایی داشته‌اند. آجرها که خود نمایانگر خاک و طبیعت هستند می‌توانند حس صمیمت و آرامش را القا کنند.

آجر قزاقی در بافت شهری مدرن

امروزه با گسترش تکنولوژی و وارد شدن انواع مصالح جدید به بازار شاهد رشد ساختمان‌ها با مصالح مختلف هستیم. این موضوع موجب بی‌نظمی در بافت شهری شده است. ساختمانی‌هایی که در یک جداره در کنار هم قرار می‌گیرند هریک به رنگ و شکلی هستند و این موضوع خود باعث ایجاد آلودگی بصری می‌شود. در این میان وجود بافت‌های قدیمی معماری سنتی تا حدودی در بخش‌هایی از شهر توانسته‌اند زیبایی و اصالت بافت سنتی را حفظ کنند. هرچند این بافت‌ها نیز یا به‌صورت کامل تخریب شده‌اند یا صدماتی جزئی به آن‌ها وارد شده و نیازمند مرمت هستند.

آجرهای قزاقی که امروزه نیز به همان شکل سنتی ساخته می‌شوند و از مقاومت بسیار بالایی برخوردار هستند برای مرمت این بافت‌ها بسیار مناسب هستند. به‌گونه‌ای که موجب گسست میان قسمت قدیمی و قسمت مرمت شده نخواهند شد. اما این تمام موارد استفاده این آجرها نیست. خوشبختانه با مطالعاتی که انجام گرفته و توجه بیشتر به بافت‌های شهری و سلامت روانی شهرنشینان موجب شده که بیشتر به هماهنگی در بافت‌های شهری پرداخته شود.

آجر قزاقی در بافت شهری سنتی

آجرها که از دیرباز در معماری ایرانی نقشی پر‌رنگ داشته‌اند، امروزه نیز با استفاده از آن‌ها در نمای ساختمان‌ها می‌توانند احساس نزدیکی و آرامش را به شهروندان ایرانی بدهند. با بازگشت به آنچه که اصول و ریشه‌های معماری سنتی ایران است و تلفیق آن با معماری مدرن می‌توان ساختمان‌هایی مدرن با رنگ و تم ایرانی ایجاد کرد. در این میان شاید هیچ‌چیزی به اندازه آجر نتواند این حس را در شهروندان ایجاد کند. شاید به همین علت است که استفاده از آجرهای قزاقی و انواع دیگر آجرها چنین فراوان شده است.

همان‌طور که سیمون آیوازیان گفته است آجر در معماری ایرانی مانند نت در موسیقی و کلمه در شعر است و نقشی تعیین‌کننده در معماری این مرزوبوم دارد. با استفاده از آجرهای قزاقی و طرح‌های مختلفی که توسط انواع اشکال آجرچینی می‌توان در آن به وجود آورد می‌توان به بافتی مدرن با تم ایرانی دست یافت که شادابی و نشاط را به زندگی شهروندان بازگرداند.

جهت مشاوره فنی با تیم شهر آجر تماس حاصل فرمایید.

ویژگی های آجر باعث شده که در ساخت و ساز به عنوان پرمصرف ترین مصالح شناخته شود. آجر قزاقی از این قاعده مستثنا نیست. همچنین زیبایی این آجر و الگوی حاصل از آجر چینی باعث شده است که به صورت نما در داخل و خارج بنا مورد استفاده قرار گیرد و هویت خاصی به ساختمان ببخشد. به وسیله ی آجر قزاقی می‌توان نمای سنتی و یا حتی مدرنی به ساختمان داد.

قدمت آجر قزاقی در بنای ایرانی

آجر به عنوان یکی از با کیفیت ترین مصالح ساختمانی از دیرباز مورد استفاده بوده است و کهن ترین مصالح ساخته ی دست بشر به شمار می آید. در ایران مصرف آجر به عنوان مصالح ساختمانی سابقه تاریخی دارد. که آجرهای رسمی اولین و بیشترترین آن ها است و قدمتی باستانی به همراه دارد. آجر قزاقی از این دسته اجرهاست که به صورت سنتی و دستی تولید می‌شود.
در معماری ایرانی نمونه های زیبا و با عظمتی وجود دارد که کاربرد آجر به‌وفور دیده می شود و در طی قرن ها پیشرفت درخشان ایرانیان در تولید و مهندسی کاربرد این مصالح قابل مشاهده است. در این میان می‌توان از زیگورات چغازنبیل، ایوان مدائن، مسجد جامع اصفهان و یزد و رباط شرف (موزه ی آجر کاری ایران) نام برد.

آجر قزاقی در نما

آجر قزاقي نمونه ای از نماي سنتي در معماری ایرانی است. نماي سنتي امروزه طرفداران فراواني دارد و بسياري از سازندگان نماي ساختمان خود را با انواع آجر‌هاي قزاقي سنتي مزين مي كنند كه جلوه بسيار زیبایی به سازه مي دهد و علارغم سنتی بودن آن زیبایی ویژه ای به ساختمان های مدرن می بخشد. از آجرهای قزاقی می‌توان در نمای داخلی٬ خارجی و حتی کف پوش استفاده کرد. همچنین آجر قزاقی نسوز را می توان در داخل شومینه به کار برد.

انواع آجر قزاقی

آجر قزاقي در سه سايز پلاك ، نيمه ، كامل توليد مي شود٬ که در زير بصورت كلي رنگ ها و محصولات این مصالح اشاره می‌شود.

امروزه به دلیل استفاده ی زیاد از این مصالح در نمای ساختمانی آجر قزاقی در رنگ‌های زرد٬ خاكي٬ پيازي٬ حنائي٬ ابلق٬ قرمز٬ قرمز اخرائي تولید می‌شود که می توان آن را با مصالح ترکیب کرد و در نمای ساختمان به کار برد.

سایز آجر قزاقی بسته به نوع آن متفاوت است مثلا: ختائي 20*٬20 ساده و طرحدار در 10*10 سانتی‌متر ساخته می‌شود. سایز آجر قزاقي نما 20*5/5 و ضخامت آجر پلاك 3/5 سانتی‌متر٬ نيمه 5/5 سانتی‌متر و كامل 10 سانتی‌متر است.

آجر قزاقی پیوند دهنده سنت و مدرنیته

انسان موجودی نوستالژی است. با وجود داشتن زندگی مدرن علاقه ی خاصی به گذشته دارد. به همین دلیل در سازه های پیشرفته هنوز هم آثاری از معماری کهن را می بینیم که چگونه چشم نواز هستند. در میان مصالح هیچ متریالی مثل آجر نتوانسته زمین و رنگ و بوی خاک را برای ما زنده نگه دارد. در میان ساختمان ها و آپارتمان های بلند در هر مکان به فراخور موقعیت و کاربری، آجر قزاقی شکلی نو به خود گرفته است. حضور گرم آن در معماری و طراحی داخلی نه تنها رنگ نباخته است، بلکه در شکل و قالب های متنوع تری خود را نشان می دهد. به پاس داشت این مصالح باستانی که همواره برای ما یادآور خاک و طبیعت بوده است.

جهت مشاوره فنی با تیم شهر آجر تماس حاصل فرمایید