آجر ماشینی

آجر از جمله مصالح ساختمانی بسیار پر کاربردی می باشد که در مراحل مختلف ساخت از دیوار چینی تا قالب بندی پی و حتی نمای ساختمان به کار برده می شود .آجر ها در انواع مختلفی تولید می شوند که یکی از پر کاربردترین انواع آن ها آجر ماشینی می باشد . آجر ماشینی که آجر لفتون نیز نامیده می شود ، هشت یا ده سوراخ در بزرگترین سطح خود دارند .

روش ساخت آجر ماشینی

سه روش گل نرم ، گل سفت و گل خشک از جمله روش های ساخت آجر ماشینی می باشد که معمول ترین روشی که در ایران به کار برده می شود ، گل نرم می باشد .

تفاوت عمده دو روش اول در مقدار آبی می باشد که به خاک رس اضافه می شود .

در روش گل نرم در ابتدا خاک رس را خیس می نمایند و سپس خشت ها را قالب می زنند . پس از قالب زدن خشت ها آن ها را خشک می کنند و در کوره های مخصوص می پزند . روش گل خشک مدرن ترین روش تولید آجر ماشینی می باشد . در این روش رطوبت خاک رس پایین می باشد و در واقع مقدار آب آن به حدی نمی باشد که خاک به گل تبدیل شود .

روش گل نرم برای تولید آجر ماشینی

زمانی که در تولید آجر ماشینی از روش گل نرم استفاده می شود ، خاک رس را در داخل گودال های مخصوص این کار با آب مخلوط می کنند . سپس 24 ساعت زمان می دهند  و بعد از آن گل رس را برای قالب گیری به دستگاه انتقال می دهند . پس از انجام عملیات قالب گیری و خشک کردن ، آن را برای پختن به داخل کوره منتقل می کنند .

روش گل سفت برای تولید آجر ماشینی

در این روش تولید آجر ماشینی ، همانطور که در قسمت بالا نیز اشاره شد خاک رس با مقدار کمتری آب مخلوط می شود . مقدار آبی که اضافه می شود در حدی می باشد که گل سفت بدست آید . سپس عملیات قالب زنی و خشک کردن انجام می شود .

روش رس خشک برای تولید آجر ماشینی

مدرن ترین روش برای تولید آجر ماشینی  سوراخدار ، روش رس خشک می باشد . در انجام این روش میزان رطوبت خاک رس 7 تا 10 درصد می باشد . خاک رس را با بخار دادن در داخل قالب ها فشرده سازی می نمایند و در نهایت خاک قالب گیری شده را به داخل کوره های پخت منتقل می نمایند . بخار دادن به رس موجب می شود تا ذرات رس چسبندگی بیشتری داشته باشند و کیفیت آجر تولیدی بیشتر شود .

ویژگی ها و کاربرد های آجر ماشینی

آجر ماشینی سوراخدار به نوعی از آجر ها گفته می شود که دارای هشت یا ده سوراخ در سطح خود می باشند و اغلب آن ها را آجرهای هشت سوراخه یا ده سوراخه نیز می نامند .

سوراخ هایی که بر روی سطح آجر وجود دارد ، موجب سبک وزن بودن آجر ها می شوند و از طرفی هم ملات به داخل آن ها نفوذ می کند و موجب استحکام بیشتر بنای ساخته شده می شود . علاوه بر این در آجر چینی دیوار های باربر می توان میلگرد را از بین این سوراخ ها عبور داد و در نهایت دیواری با استحکام زیاد بنا کرد .

آجر های ماشینی قابل تیشه داری نمی باشند زیرا در مقایسه با آجر های فشاری  ترد تر و شکننده تر می باشند . علاوه بر این ، سطح این آجر ها نسبت به انواع فشاری صاف تر و صیقلی تر می باشد . آجر ماشین خواص ضد اسید دارد و به دلیل تخلخل کم آن آب کمتری جذب آن ها می شود .

این نوع از آجر ها دارای کاربرد های فراونی می باشند و می توان از آن ها در دیوار چینی و بعنوان آجر نما استفاده کرد ، اما نمی توان آن ها را در سقف طاق ضربی به کار برد ، در حالی که آجر فشاری را می توان در اجرای سقف طاق ضربی استفاده کرد . دلیل این تفاوت در کاربرد ، کمتر بودن خاصیت مکندگی آجر ماشینی نسبت به نوع فشاری می باشد . مقاومت آجر ماشینی در برابر زلزله بیشتر از آجر های فشاری می باشد .

آجر ماشینی در ابعاد مختلفی تولید می شوند که ابعاد 21.5 در 10 در 5.5 سانتی متر پر کاربردترین آن  می باشد . سایر ابعادی که آجر های ماشینی تولید می شوند عبارت از ۵/۵×۱۱×۲۲، ۵×۱۰×۲۱/۵، ۴×۱۰×۲۱/۵ و ۷×۱۱×۲۳ سانتی متر می باشند.

لازم به ذکر است که آجر های ماشینی در رنگ های مختلف نیز تولید می شوند که از بین آن ها رنگ قرمز و زرد متداول ترین و پر کاربرد ترین آن ها می باشد .

ویژگی آجرهای ماشینی و دستی

هر یک از آجرها بسته به نوع مصرف و شرایط آب و هوایی و مقدار خوردپی و همچنین از لحاظ مقاومت طبقه بندی شده و مورد استفاده قرار میگیرد بنابراین از هر آجر فقط برای قسمتهایی باید استفاده کرد که مخصوص همان شرایط تولید شده است در غیر این صورت حتما دچار مشکل خواهیم شد.

• وزن مخصوص : هر دو نوع آجر ماشینی دستی نباید از 7/1 و وزن مخصوص فضایی آنها از 3/1 گرم بر سانتی متر مکعب کمتر شود.
• مقاومت در برابر یخبندان : آجرهای مصرفی در نما باید در برابر یخبندان پایدار باشند و در آزمایش یخ زدگی دچار خرابی ظاهری مانند ورقه ورقه شدن، ترک خوردن و خوردگی نشوند.
• ضریب جذب آب : درصد وزنی جذب آب در آزمایش 24 ساعته در مورد آجرهای ماشینی نباید از 16 و در مورد آجرهای دستی از 20 بیشتر شود و در هر دو نوع آجر از 8 کمتر باشد.
• آجر دوغابی : قطعات نازک آجری مورد مصرف در نماسازی به ابعاد 20 (40 یا 30)  200 میلیمتر با قطعات موزائیکی نازک آجر نما به ضخامت 20 یا 30 میلیمتر با نقش چند آجر بندکشی شده( آجر موزاییکی ) ساخته‌‌ می‌شوند حداقل باید دارای مشخصات آجرهای ماشینی با مقاومت متوسط مندرج در استاندارد شماره 7 ایران باشند.
• ترک در سطح آجر : وجود یک ترک عمیق در سطح متوسط آجر حداکثر تا عمق 40 میلیمتر در آجر پشت کار بلااشکال‌‌ می‌باشد. ولی بطورکلی در صد آجرهای ترک دار نباید بیشتر از 25 باشد.
• پیچیدگی، انحناء و فرورفتگی :  پیچیدگی در امتداد سطح بزرگ آجر حداکثر 4 میلیمتر و در امتداد سطح متوسط آجر تا 5 میلیمتر مجاز است. آجر نباید انحناء و فرورفتگی بیش از 5 میلیمتر داشته باشد و این مقدار در صورتی قابل قبول است که میزان آن از 20% کل آجرها افزایش پیدا نکند.
• سایر موارد : آجر باید کاملاً پخته و یکنواخت و سخت باشد ودر برخورد با آجر دیگر صدای زنگ دار ایجاد کند. به علت عدم چسبندگی آجرهای کهنه به ملات حتی المقدور از آنها استفاده‌‌ نمی‌شود و تنها در صورت انجام پیش بینی های لازم به صورت سائیدن با برس سیمی استفاده از آن مجاز خواهد بود.

آجرهای ساختمانی مقاومت خوبی در برابر آتش دارند بطوریکه یک دیوار 22 سانتی متری از آجر در حدود شش ساعت در برابر آتش سوزی مقاومت از خود نشان‌‌ می‌دهد.

ضریب انقباض و انبساط در آجر در حدود 0003/0‌‌ می‌باشد که بسیار ناچیز است.

آجر بعنوان یکی از مصالح متراکم هادی صوت‌‌ می‌باشد. در صورتی که انتقال صوت توسط عملکرد دیافراگمی دیوار باشد این مقاومت به وزن دیوار بستگی دارد یعنی کاهش انتقال صوت در دیوار آجری همگن با لگاریتم وزن دیوار متناسب است جذب صدا در سطح آجری در فرکانس طبیعی پایین است. این خاصیت با اندودکردن دیوار و نقاشی باز هم کمتر‌‌ می‌شود و لذا برای این منظور از اندودهای مخصوص و آجرهای سبک استفاده‌‌ می‌نمایند.

 ضوابط آیین نامه ای آجرهای سوراخ دار

به طور کلی در آجر های ماشینی سوراخ هایی که از میان آجر می گذرد ، مطابق با استاندارد ملی شماره 7 باید مطابق زیر باشد :

• نسبت حجم سوراخ های آجر به حجم آجر (حداکثر) ، 40 درصد باشد .
• نسبت مجموع ضخامت جداره سوراخ ها در درازا به درازا (حداقل) ، ۲۵ درصد باشد .
• نسبت مجموع ضخامت جداره سوراخ ها در پهنا به پهنا (حداقل) ، ۲۵ درصد باشد .
• نسبت مساحت یک سوراخ به مساحت سطح آجر (حداکثر) ، 10 درصد باشد .

الزامات سوراخ های آجر

در مصالح بنایی سوراخ دار با توجه به  بند ۸-۲-۲-۴ (پ) مقررات ملی ساختمان ، لازم است تا سوراخ ها عمود بر سطح بزرگ واحد مصالح بنایی قرار گیرند  و به طور یکنواخت در سطح آجر توزیع شوند . همچنین  مطابق با این بند ، قطر سوراخ های دایره ای باید حداکثر به ۲۵ میلی متر محدود شود و ضخامت جداره بین سوراخ و لبه واحد مصالح بنایی بیش از ۱۵ میلی متر و فاصله بین دو سوراخ بیش از ۱۰ میلی متر باشد . در صورت عدم رعایت این شرایط ، این واحدهای مصالح بنایی را تنها در دیوارهای غیر سازه ای می توان به کار برد  . همچنین مطابق بند ۸-۲-۲-۴-۱ مقررات ملی ساختمان ، چگالی حقیقی هر دو نوع آجر توپر و سوراخ دار نباید از ۱۷۰۰ و چگالی ظاهری آنها از ۱۳۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب کمتر شود .

قیمت آجر ماشینی سوراخ دار

قیمت آجر ماشینی نیز همچون انواع دیگر آجر ها بستگی به موارد زیادی دارد که کیفیت مواد اولیه ، کیفیت ساخت ، برند سازنده ، ابعاد از آن جمله می باشد . قیمت این آجر ها با افزایش کیفیت افزایش می یابد . همچنین آجر هایی که دارای ابعاد کوچکتری می باشند قیمت کمتری دارند . قیمت آجر های ماشینی فله ای با آجر های بسته بندی شده متفاوت می باشد و آجر های بسته بندی شده قیمت بالاتری دارند .